Học và chơi: Chơi puzzle

Mình luôn cố gắng lồng ghép những bài học cho con trong các trò chơi, vì mình tin rằng, những bài học đi nhanh nhất và sâu nhất trong tâm trí trẻ là những gì "vui và thú vị", nếu nó ko thích, thì rất khó nhét vào đầu chúng nó. ;D (đây cũng là cách mình học từ chị Yến- người có 1 em bé rất ngoan, và chăm đọc sách, kết quả là học rất giỏi) ;D 

Có nhiều nhiều trò chơi cho em bé, nếu mọi người vào các siêu thị đồ chơi cho trẻ con thì thật tình, choáng ngợp, sao mà lắm đồ chơi thế ko biết hả giời?? ;D 

Theo mình, các bước để giúp bé học và chơi bao gồm: 
Chọn đồ chơi phù hợp lứa tuổi, phù hợp khả năng, và an toàn cho bé. 
Mẹ phải nghiên cứu và chơi với con, bước này rất quan trọng! vì trong quá trình chơi, mẹ sẽ nói chuyện, dạy con cáh chơi, giải thích, ... bé học được từ vựng, học nói từ mẹ. 
Trong quá trình chơi, mẹ phải giải thích, phải patient, ko gấp gáp (vì có những thứ, mình nghĩ nó biết, nhưng thật ra trẻ ko biết, nếu mình hối thúc, nóng tính thì trò chơi thành buổi ép chơi, ép nó phải giỏi như mình tưởng tượng ;D) Nên nhớ, trẻ nhỏ cần phải học hỏi, quan sát, thực hành, nó ko dưng sinh ra là biết chơi ráp hình, puzzles, và làm những thứ khác như là thiên tài. 
Khi chơi, mẹ phải hoàn toàn chơi, ko phải đứng 1-2 phút chỉ trỏ rồi đi làm chuyện khác, hoặc vừa chơi vừa nấu cơm. 

HÔm nay mình giới thiệu 1 torng những trò rất thú vị, đó là trò ghép hình puzzle. TRò này kích thích trí tò mò, của bé, giúp nó expand khoảng thời gian focus/concentration/ chú tâm cao độ. Giúp trẻ tính quan sát, giúp trẻ sử dụng những ngón tay thành thục. và ngoài ra ... nó chú tâm thì nhiều khi nó chơi 1 mình trong 20-30 phút, mình rảnh hơi làm chuyện của mình! hí hí!! ;D 

Khi nào thì có thể giới thiệu trò ghép hình?? Mình chỉ nói trên phương diện em bé của mình để mọi người tham khảo. 

Ban đầu, trò ghép hình đầu tiên của bé nhà mình là khi nó vừa tròn 12 tháng, mình tặng nó món quá sinh nhật đầu tiên là trò ráp hình bằng các hình tam giác, vuông, tròn, ... Thật ra mình yêu cầu người thân mua tặng, và ... bé nhà mình có tổng cộng 4 trò shape toys khác nhau, với level khác nhau. 

SHape toys: Dù 12 tháng tặng, nhưng sau 1 khoảng thời gian kha khá, tầm 14-15 tháng, bé mới thật sự cho vào đúng chỗ ở những trò phức tạp, trò đơn giản thì bé làm khá nhanh.Theo cá nhân mình, mình chọn những trò ko có nhạc, đèn, vì nếu có, em bé chỉ thích bấm bấm chứ ko thật sự tập trung.
Level 1: bộ này chỉ bao gồm 4 shapes cùng 4 màu cơ bản: tròn, vuông, 6 góc, và tam giác. Khi chơi, mình luôn đọc tên các hình cho bé nhà mình. Giời ơi, nó cứ lơ đi như ko quan tâm. Nhưng đừng vội bỏ cuộc, 1 ngày nọ, nó sẽ cất tiếng oanh vàng nói "circle" hình tròn, hoặc orange màu cam đấy mọi người ạ! ;D Dạy con đòi hỏi sự nhẫn nại, và ko bỏ cuộc, đòi hỏi tính consistent cao, luôn luôn làm đúng như vậy, khi chơi luôn nói, luôn miêu tả hình dáng, màu sắc cho bé. Tương như nó ko thèm nghe, nhưng thật ra đã được bộ não thu âm lại rồi! ;D

Level 2: tầm 9 shapes có nhiều hình dáng khác như: chữ thập, nửa vầng trăng, ... 
Level 3: trò chơi ko gói gọn trong việc nhìn hình dáng đơn giãn nữa, mà lồng ghép, như trò của con gái mình là những trái trứng, dưới đít trái trứng cho shapes phù hợp với lỗ của hộp đựng trứng. Nên nhiệm vụ của bé là phải nhìn đít quả trứng và nhìn hình dưới đáy hộp trứng, và vặn xoáy sao cho hình vừa khít. Tầm 16 tháng, bé nhà mình làm nhuần nhiễn. 

Sau khi bé phân biệt được hình dáng và tý màu sắc, mình bắt đầu cho bé chơi puzzle cơ bản. 
Level 1: hình những con thú bằng gỗ thế này, đơn giản thế này thôi. Ở tháng thứ 18 bé tự làm được 1 mình, sau 2 lần chơi với sự giúp sức của mẹ, lần 3 hoàn toàn 1 mình. Mình để ý, giai đoạn này, bé làm theo trí nhớ, nhiều hơn là quan sát có tính logic. Khi chơi với bé trò này, mẹ nên quan sát kỹ, nhận ra bé nhớ hình con nào nhất. Sau đó, mẹ gợi ý những thứ con nhớ nhất, giúp bé tự tin hơn khi chơi. Khi bé làm trúng thì vỗ tay nhiệt liệt vào, nhìn mắt bé, và nói "con làm việc rất tốt, con quan sát giỏi quá" (khen như thế giúp bé nhận ra lao động là vinh quang, quan sát là key để nhận biết, là 1 skill cần có, chứ nếu khen kiểu good good, thì trong lời khen ko có tính giáo dục nhiều, và nếu chỉ khen hoài như vậy, bé sẽ nhầm tưởng nó giỏi tự nhiên. ;) Trò này là trò puzzle đơn giản nhất, và phù hợp nhất cho lứa tuổi. BÉ nhà mình trong suốt tháng 18 qua tháng 19 chơi tầm 10 cái puzzle thế này đủ loại hình: cá, thú, chim chóc, farm, lính cứu hỏa, ... 
Ngoài ra, nhà mình còn có cái thảm puzzle như vầy, puzzle có số. Số 8 là số bé nhà mình thích nhất, và làm sớm nhất, vì nỏ chỉ có 2 vòng tròn, cho thế nào cũng vô. Khi 13-14 tháng, bé tự làm được số 8, số 6, và số 9 (vì toàn vòng tròn nhét vào), chứ bé chưa cho số 8 vào lỗ số 8 được. Từ tháng 18 bé tự làm được tất cả các trò của tấm thảm. 

LEvel 2: 1 hình đòi hỏi 2-3 miếng ghép lại. Như cái này là ví dụ. Nên chọn puzzle bằng sponge thế này, vì bé cầm và sử dụng dễ. Sau khi đã làm được 2-3 miếng, có thể cho bé ghép hình đơn giản bao gồm 9 miếng. BÉ nhà mình cũng từ tháng 18 -19 làm được các puzzle này, và làm được puzzle thú bằng gỗ 35 miếng 1 mình sau 2 lần chơi. Ở Level này, bé đã biết quan sát, có tính logic, biết so sánh hình dáng, màu sắc để cho hình vào đúng chỗ

Level 3: Puzzle thật sự đòi hỏi quan sát cao, manual skill - sử dụng ngón tay tốt. và tính focus cũng cao hơn. Con nhóc béo nhà mình làm được 2 puzzle này sau gần 100 lần chơi, kéo dài hơn 1 tuần. khi mình mới mua về, nó làm 1 cái tù tỳ 5-7 lần ko chán. Dỹ nhiên mình phải dạy nó, mình nói "đây là mặt của papa pig nè con, tìm 1  miếng khác của papa pig đi,/ cái đầu phải ở trên cái mình chứ con/ màu đỏ áo của peppa, peppa đâu???" ở trò này, nên chọn những nhân vật bé biết rõ thì dễ hơn, như trườn ghợp con gái mình là peppa pig, minnie, mickey. Mình chơi, mình nói mãi, nói mãi, sau đó nghĩ "chắc mình mua cái này hơi quá sức nó", nhưng 1 ngày nọ, nó mày mò sao, ráp được nguyên cái hình 1 mình, mình đang trong bếp nghe nó vỗ tay nói "yeah yeah, brava brava Asia " liên hồi. :D 1 bài học luôn nhớ, ko nên xem thường đầu óc trẻ con! luôn patient, luôn cố gắng guide, dạy và định hướng. ;) Nếu trò khó quá, bé sẽ tự động ko chơi nữa! nếu nó thật sự chú tâm nhưng vẫn chưa thể làm được, đưa nó miếng puzzle, chỉ nó chỗ cần bỏ vào, và giải thích. Khi bé hơi hơi biết làm, thì định hướng kiểu "nếu nó ko vừa thì tìm miếng khác/chỗ khác, hoặc xem màu sắc nha, đó là màu đỏ đó con, màu đỏ khác ở đâu, ..." Luôn luôn nhớ, con của chúng ta trên đường học hỏi, đừng đòi hỏi nó phải tự biết, từ làm.Ở thời điểm này, nên chọn puzzle màu sắc đơn giản, như peppa pig. 
 *1 trong những trò bé nhà mình chơi ờ tháng 19-20. Trông đơn giản, nhưng với bé nhỏ tuổi, nó là 1 hành trính kha khá. nhất là hình tròn. Puzzle xe lửa đòi hỏi phải biết đếm thì làm mới dễ. Nếu ko, nó chỉ có những "clues" rất nhỏ, đòi hỏi quan sát và só sánh, logic tốt. Bộ này cho trẻ 3-5 tuổi. Đừng vội lo sợ bé nhà bạn làm ko được. Vì nếu tập chơi puzzle, biết quan sát nó sẽ làm tuốt! ;D
 

LEvel 4: Puzzle thật sự, màu sắc hơi lộn xộn, và hình nhân vật bé ... ko rành lắm. Như Lion king là 1 ví dụ cho em bé nhà mình. Nó chưa bao giờ xem/thật sự đọc lion king, chỉ xem mỗi hình sư tử và mình nói đó là lion simba. ;)

PS: Mỗi bé có 1 bước phát triển riêng, tính cách riêng, và sở thích riêng, do đó, ko có nghĩa bé A biết chơi trò này, thì bé khác cũng biết chơi và ngược lại. Mình chỉ muốn share một trong những trò chơi rất bổ ích giúp bé phát triển, và giúp mẹ có thời gian dạy con chơi với con (nếu ai đó ko giỏi làm trò như mình chẳng hạn). ;) 

PS: Xem thêm chơi với bé 1 cách có hiệu quả